|
|
|
|
Cách gõ tắt chữ
Việt không dấu Trần Tư Bình |
|
|
Bài
này trình bày một phương pháp có hệ thống
để gõ tắt chữ Việt không dấu. giúp
tiết kiệm được nhiều số phím
phải gõ. Ta tiết kiệm được nhiều
hơn nữa khi dùng chung phương pháp này với trang
gõ tắt các từ thường dùng của riêng ta tự
tạo. Phương pháp này do TS. Ngô Đình Học, tác giả
bộ gõ WinVNKey, đã tích hợp cách tốc ký trong bài “Tốc ký chữ Việt”
của chúng tôi vào WinVNKey, tạo ra một phương
pháp mới gõ tắt chữ Việt không dấu: gõ
chữ tốc ký không dấu mà màn hình máy tính vẫn
hiện ra chữ Việt không dấu trọn vẹn. Bốn bước cần làm
để dùng phương pháp mới gõ tắt chữ
không dấu là: 1. Nhớ qui ước gõ tắt
chữ không dấu. 2. Hạ tải WinVNKey. 3. Điều
chỉnh WinVNKey để gõ tắt chữ không
dấu. 4. Điều
chỉnh WinVNKey để dùng chung phương pháp
mới với trang gõ tắt của riêng ta tự tạo. I. Bước 1: QUI ƯỚC GÕ TẮT CHỮ
KHÔNG DẤU Chỉ cần nhớ 24 qui ước
và 1 ngoại lệ. Xin đọc các qui ước gõ
tắt từ trên xuống dưới vì chúng có quan hệ
nối tiếp. A. Phụ âm
đầu chữ Có 7 qui
ước:
(*) C tự
động bung ra k khi sau c là e, i. Nếu
như không muốn bung ra k mà vẫn là c thì
ta gõ phím thoát \ trước
khi gõ e, i. (**) Nếu không muốn bung
ra kh mà vẫn là k thì ta gõ
lặp phím k (hoặc gõ phím thoát \ trước khi gõ k). (***) G tự động bung ra gh,
khi sau g là e, i, như ga → ga, ge
→ ghe. (****) NG tự động bung ra ngh,
khi sau ng là e, i, như nga → nga, nge
→ nghe. B. Phụ âm cuối chữ Có 3 qui ước:
Hai phần trên có tất cả 10 qui
ước gõ tắt. Chúng được nhiều
người biết đến vì những người
đi trước đã nêu ra khi bàn về vấn
đề cải tiến chữ quốc ngữ. C. Vần “Nguyên âm ghép + chữ cái” Đây là phần cuối cùng nhưng
quan trọng vì trình bày cách gõ tắt có hệ thống cho
39 vần không dấu, vốn có 3 hoặc 4 chữ cái,
xuống còn 2 chữ cái cho mỗi vần. Tiếng Việt hiện có tất
cả 44 vần không dấu “Nguyên âm ghép + chữ cái”. Trong đó, 5 vần: oong, oanh, uenh, oach, uech đã được gõ
tắt là oog, oah, ueh, oak, uek như
vừa trình bày ở trên (xem ví dụ phần I.B). Còn lại 39 vần:
Trong đó có: - Các nguyên âm ghép: ua, oe, ie hay ye, oa, uo, uye. - Các chữ cái cuối:
t, p, c, n, m, ng, i hay y, u hay o. 39 vần nầy được gõ
tắt còn 2 chữ cái cho mỗi vần, bằng cách: - Rút gọn nguyên âm ghép còn một
nguyên âm. Và - Thay chữ cái cuối bằng một
chữ cái khác. Rút gọn nguyên âm ghép còn một
nguyên âm. Có 6 qui ước và 1 ngoại lệ: A = ua E = oe I = ie, ye O = oa …… (Ngoại
lệ: A = oa cho vần
“oay”) U = uo Y = uye Thay chữ cái cuối bằng một
chữ cái khác. Có 8 qui ước: • D = t • F = p • S = c • L = n • V = m • Z = ng • J = i, y • W = o, u Ráp 6 nguyên
âm rút gọn vào 8 chữ cái cuối khác, ta gõ tắt
được 39 vần trên mỗi vần chỉ còn 2
chữ cái. Do đó, chỉ cần nhớ 14 qui
ước trên, ta dễ dàng nhớ được 39
vần gõ tắt sau:
Sau đây là ví dụ cho 39 vần gõ
tắt trên. Các ví dụ tổng hợp tất cả qui
ước gõ tắt ở các phần trên để cho
thấy nhiều chữ được gõ tắt rất
nhanh.
II. Bước 2: HẠ TẢI WINVNKEY WinVNKey miễn phí. Vào trang nhà của WinVNKey http://winvnkey.sf.net, nhấn chữ “Download”,
sẽ hiện ra trang chứa các phiên bản. Ta hãy tải
xuống phiên bản mới nhất. Những ai chưa thạo máy vi tính, có
thể đọc thêm bài hướng dẫn căn
bản “Hạ tải WinVNKey
& Gõ chữ Việt” để biết
cách hạ tải. Xin xem ở đường dẫn sau:
http://chuvietnhanh.sf.net/HaTaiWinvnkeyVaGoChuViet.htm
. III. Bước : ĐIỀU CHỈNH WINVNKEY
ĐỂ GÕ TẮT CHỮ KHÔNG DẤU a) Chạy WinVNKey 5.4.444 hoặc mới
hơn. b) Nếu thích giao diện tiếng
Việt, nhấn nút Run ở trang c) Ở trang Chính (
Hình 1: Trang Chính khi chỉ dùng phương pháp gõ tắt “Cách Tubinhtran (không dấu)”. d) Các chữ màu xanh trong khung WinVNKey
đều là đường dẫn để xem thêm
thông tin liên hệ. Nhấn chữ "Macro"
ở Hình 1, sẽ hiện ra khung “Chọn Lựa Macro”>
chọn trang “Tệp Macros”> trong hộp nhỏ kế
chữ “Trang Macro” chọn “số 4 Vần Lười:
phải gõ ở sau cụm âm Việt” > chọn bôi
đen “Cách Tubinhtran không dấu”, như hình sau đây.
Hình 2: Khung “Chọn Lựa Macro” khi dùng phương pháp gõ tắt “Cách Tubinhtran (không dấu)”. Khi chọn ô số 7 “Cách Tubinhtran (không
dấu)” ở hộp bên trái thì ta sẽ thấy hộp
bên phải liệt kê các macros gõ tắt. e) Điều chỉnh xong như trên là
có thể bắt đầu dùng phương pháp gõ tắt
chữ không dấu theo các qui ước gõ tắt đã
trình bày ở trên (phần I). IV. Bước 4: ĐIỀU CHỈNH WINVNKEY
ĐỂ DÙNG CHUNG PHƯƠNG PHÁP MỚI VỚI TRANG GÕ
TẮT CỦA RIÊNG TA TỰ TẠO Nếu ta muốn tự
qui ước một số từ thường dùng
như: |dc = duoc| |vn = Viet Nam|, v.v…, ta có thể cài vào
tệp gõ tắt của riêng ta, có tên như “Thường Dùng”, trong khung
“Chọn Lựa Macro”. Để kết
hợp phương pháp gõ tắt với tệp (file) gõ
tắt “Thường Dùng”, ta thực hiện: a) Làm các bước
như vừa trình bày ở trên trong phần III, chỉ
trừ bước III.c là khác. Ở bước III.c, ta
chọn lại như sau: thêm “Từ Lười” vào
hộp Macro, như hình sau đây.
Hình 3: Trang Chính khi dùng kết hợp phương pháp gõ tắt với các tệp gõ tắt của riêng ta. b) Nhấn chuột chữ
"Macro" ở hình trên, sẽ
hiện ra khung “Chọn Lựa Macro”. Trong khung này, chọn
trang “Tệp Macros”> trong hộp nhỏ kế chữ
“Trang Macro” chọn “6. Từ Lười: phải gõ ở
đầu cụm chữ…” > chọn bôi đen
“Thường dùng”, như hình sau:
Hình 4: Khung “Chọn Lựa Macro” khi kết hợp
phương pháp gõ tắt với các tệp gõ tắt của riêng ta. c) Nhấn nút “Biên
soạn”, ở góc dưới khung “Chọn Lựa Macro”,
sẽ hiện ra khung “Biên soạn Macro Từ Lười”
để ta cài đặt, thêm bớt các qui ước gõ
tắt của riêng ta cho tệp “Thường dùng”, như
hình sau:
Hình 5: Khung “Biên soạn Macro Từ Lười” cho tệp gõ tắt “Thường dùng”. Ví dụ, muốn thêm macro |dc =
duoc| vào tệp “Thường
Dùng”, ta làm như sau: - Nhấn nút “Thêm”. - Gõ macro “dc” và “duoc” vào 2 ô dưới đáy. - Nhấn nút “Nhập vào”. Tức thì,
macro |dc = duoc| sẽ thêm vào khung ở trên. - Sau cùng, nhấn nút X
ở góc trên để đóng lại và macro |dc = duoc|
sẽ được lưu trữ. Điều chỉnh như trên là có
thể dùng chung phương pháp gõ tắt chữ không
dấu với tệp gõ tắt của riêng ta tự
tạo. V. LỜI CUỐI • Gõ
tắt chữ Việt có dấu: Cách gõ tắt chữ
có dấu cũng tương tự cách gõ tắt chữ
không dấu. Xin đọc bài “Phương pháp
mới gõ tắt chữ Việt” ở trang
mạng Chữ Việt Nhanh:
http://chuvietnhanh.sf.net để
được hướng dẫn chi tiết. Hiểu
được cách gõ tắt chữ không dấu thì ta
dễ dàng hiểu được cách gõ tắt chữ có
dấu. • Chúng tôi xin chân thành tri ân TS Ngô
Đình Học đã tiên phong thiết kế lại các
trang macro của WinVNKey hầu tích hợp được
các đề nghị của bài viết “Tốc ký chữ
Việt”. • Trung bình, tốn
khoảng nửa giờ để nhớ được
toàn bộ qui ước gõ tắt: 24 qui ước + 1
ngoại lệ.
Tập gõ một vài giờ , ta sẽ thấy rõ sự
hữu hiệu của phương pháp gõ tắt chữ
Việt không dấu. © Trần Tư Bình
(Email: |
|
|
