CHỮ QUỐC NGỮ VIẾT NGẮN

Nguyễn Công Tiễu

(Đọc tại Hội nghị bàn về “Vấn đề cải tiến chữ quốc ngữ” được tổ chức tại Hà Nội, năm 1960.

Lúc ấy, cụ Nguyễn Công Tiễu là cán bộ kỹ thuật Tổng cục Hậu cần)

Vài nét về cụ Nguyễn Công Tiễu

(1892 - 1976)

Năm 1912: Tốt nghiệp Cao đẳng Nông Lâm.

Năm 1931: Sáng lập tạp chí Khoa học. (ra được 232 số, đến tháng 8/1941 thì bị đình bản)

Do dồn hết thị lực quan sát, nghiên cứu sinh học trên kính hiển vi mà thị lực của cụ yếu dần, đến năm cụ 50 tuổi thì lòa hẳn. Cụ học cách đọc và viết bằng chữ nổi cho người mù và tiếp tục nghiên cứu khoa học. Cụ đã từng làm chủ tịch Hội người mù và tích cực tuyên truyền việc học chữ nổi cho người mù.

Cụ đã từng viết bài về bèo hoa dâu gửi Hội nghị khoa học Thái Bình Dương mở rộng, bài viết của cụ được đăng trong kỷ yếu của Hội nghị.

Cụ cũng là hội viên người Việt duy nhất trong Hội đồng nghiên cứu khoa học ở Đông Dương.

Cụ còn tìm ra cách thuộc da rắn, nhuộm màu cho thủy tinh và làm nước hoa bằng dược thảo.

(Sau khi nói lên sự quan tâm từ lâu của mình đối với vấn đề cả tiến chữ quốc ngữ, cụ Nguyễn Công Tiễu trình bày một phương án “chữ quốc ngữ viết ngắn”).

…Trong khi khảo về lối viết chữ nổi cho người mù, chúng tôi nhận thấy một điều có thể coi như là một nguyên tắc, theo đó chữ quốc ngữ của ta có thể viết ngắn lại được nhiều.

Nói “viết ngắn” nghĩa là bớt số chữ đi mà vẫn giữ đủ vần, chứ không phải là “viết tắt”.

Nguyên tắc ấy như sau: nên thay tất cả những chữ kép trong các vần xuôi và các vần ngược bằng những chữ đơn. Một âm tiết trong tiếng Việt nhiều lắm chỉ viết bằng ba chữ, theo một cái “khuôn” sau đây:

F1 + N + F2 (F = chữ phụ âm; N = chữ nguyên âm).

Trong các vần xuôi, có chín chữ kép phải thay là: ch, gi, kh, ng, nh, ph, qu, th, và tr.

Trong các vần ngược, có 10 trường hợp phải thay bằng chữ đơn là: oa, oă, oe, uâ, uê, uô, uy, uyê, và ươ.

Nguyên tắt trên đây đã thử áp dụng vào lối viết quốc ngữ chữ nổi của người mù, tôi thấy rất tiện lợi. Đối với chữ nổi, việc áp dụng tương đối dễ, vì rằng nét chữ toàn là những chấm, chỉ cần thay đổi vị trí và số lượng những chấm là đặt ra được chữ mới.

Nguyên tắc “viết ngắn” cũng có thể đem áp dụng vào lối chữ quốc ngữ hiện nay của chúng ta. Để chứng minh điều đó, và để gợi ý cho việc nghiên cứu về sau này, chúng tôi tạm dùng và đặt thêm một số chữ mới sau đây để thay thế cho những chữ kép:

I. Về vần xuôi.

ĉ thay cho ch, thí dụ: cha viết ĉa

z thay cho gi, thí dụ: giò viết zò

k thay cho kh, thí dụ: khu viết ku

j thay cho ng/ngh, thí dụ: ngủ viết jủ

n̈ thay cho nh, thí dụ: nhà viết n̈à

f thay cho ph, thí dụ: phi viết fi

q thay cho qu, thí dụ: quả viết qả

§ thay cho th, thí dụ: thơ viết §ơ

ç thay cho tr, thí dụ: tri viết çi

II. Về vần ngược.

Thí dụ âm tiết nghiêng, hiện nay viết bằng bảy chữ, chia làm ba phần, mỗi phần viết bằng một chữ đơn như trên, thì nghiêng sẽ viết như sau: jîj. Như vậy, chữ quốc ngữ sẽ rất gọn. Chúng tôi đã tính thử, với lối chữ “viết ngắn” như thế, chúng ta sẽ tiết kiệm được trên 20% số giấy in.

Cố nhiên, việc áp dụng lối chữ “viết ngắn” còn đòi hỏi nhiều công phu nghiên cứu và sẽ gặp nhiều khó khăn, nhưng chúng tôi mong những ý kiến trên đây sẽ góp được phần nào vào công cuộc cải tiến chữ viết của chúng ta …

(Trích sách Vấn đề cải tiến chữ quốc ngữ , Nxb. Văn Hoá, Hà Nội, 1961, tr. 235 – 237).

Email: Trần Tư Bình

tubinhtran@gmail.com

Về Trang Chính

Chữ Việt Nhanh