VÀI CHỨC NĂNG ĐẶC BIỆT CỦA PHẦN MỀM GƠ WINVNKEY

 

Trần Tư B́nh & TS. Ngô Đ́nh Học

 

 

 

MỤC LỤC                                                                                              

 

A.   Lời nói đầu                                                                            

 

B.   Sửa các chữ biến dạng hoặc ô vuông trong email                          

  

C.   Hoán đổi dạng chữ hoa/thường                                                     

 

D.   Tra dấu Hỏi Ngă                                                                    

 

E.   Bảng kư tự (Character Map)                                                  

 

1.     Bảng kư tự của Microsoft Windows                                           

2.     Bàn gơ chữ Unicode của WinVNKey                                        

 

F.   Hoán chuyển mă phông tiếng Việt                                        

 

1.     Tại sao cần chuyển mă tiếng Việt                                              

 

2.     Chuyển mă văn bản trơn                                                 

 

a.     Chuyển mă từ tệp (file)                                           

b.     Chuyển mă từ clipboard bằng hộp thoại Hoán Chuyển   

c.      Chuyển mă từ clipboard bằng bảng tŕnh đơn (menu)     

d.     Chuyển mă từ clipboard bằng phím nóng                       

 

3.     Hoán chuyển phông cho văn bản định dạng RTF                     

 

G.   Kết luận                                                                                 

      

Phụ Lục: Vài điều căn bản về Quản Lư Phông Tiếng Việt Cho Windowns

 

 

 

Chú ư: Bài này chỉ là phiên bản sơ lược, thích hợp cho đa số người dùng mới tiếp xúc với WinVNKey. Nếu muốn t́m hiểu sâu hơn hoặc muốn khám phá các chức năng cao cấp hơn th́ hăy đọc bài T́m hiểu một số chức năng đặc biệt của phần mềm gơ WinVNKey ”.

 

A. LỜI NÓI ĐẦU

 

WinVNKey là phần mềm miễn phí để gơ chữ Việt và chữ các nước khác. Ngoài các chức năng giúp gơ chữ Việt được chính xác hơn và nhanh hơn, WinVNKey c̣n có rất nhiều chức năng mà các phần mềm khác chưa hỗ trợ hoặc có hỗ trợ nhưng chưa hoàn hảo.

 

Bài này xin được giới thiệu vài chức năng hữu dụng đặc biệt của WinVNKey như sau:

 

-         Sửa các chữ biến dạng hoặc ô vuông trong email.

-         Hoán đổi chữ hoa/thường, chữ hoa đầu câu, đầu từ cho văn bản chữ Việt.

-         Tra dấu Hỏi Ngă.

-         Hỗ trợ bảng kư tự (Character Map) của Microsoft Windows và bàn gơ chữ Unicode.

-         Hoán chuyển bảng mă (bộ chữ) tiếng Việt cho văn bản trơn (plain text)văn bản định dạng RTF (rich text format).

 

Phần mềm WinVNKey có thể được tải xuống từ http://winvnkey.sf.net

WinVNKey có thể được cài đặt ở giao diện tiếng Anh hay tiếng Việt. Bài này dùng giao diện tiếng Việt. Một số các chức năng của WinVNKey nằm ở các hyperlink màu xanh (H́nh 1). Chẳng hạn muốn thay đổi dấu của các kiểu gơ, ta nhấn lên cụm chữ "Kiểu gơ" ở trang Chính. Ngoài ra WinVNKey c̣n cung cấp các chức năng khác thông qua menu ở nút "Chạy" (H́nh 2).

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 1: Giao diện chính của WinVNKey. 

Your browser may not support display of this image.


 
H́nh 2: Một số chức năng của WinVNKey nằm ở nút Chạy.

 

B. SỬA CÁC CHỮ BIẾN DẠNG HOẶC Ô VUÔNG TRONG EMAIL

 

WinVNKey có thể chỉnh lại chữ trong email đă bị biến dạng nhiều lần do không chọn UTF-8 đúng cách hoặc phục hồi lại các chữ bị hiển thị thành ô vuông.  

 

Dưới đây là ví dụ thật đă xảy ra. Ta có thể dùng để thực tập:

 

Tôi hỏi Vinh, bạn tôi, giúp t́m phần mềm hoán chuyển chữ Việt không dấu qua chữ có dấu. Khi mở email trả lời của Vinh, viết bằng chữ không dấu, phần email tôi đă gởi cho Vinh viết bằng chữ có dấu đă bị biến dạng. Nguyên văn email của Vinh như sau:

 

Hello anh Binh

Anh vao vovisoft trong do co muc chuyen tu nhung chu khong dau qua co dau nhung khong dung phan mem.

Vay nhe anh binh.

Vinh

 

> tu binh tran <tubinhtran@gmail.com> wrote:

 

> Hi Vinh,

> HĂ´m trÆ°á»›c, nghe Vinh nĂ³i vĂ o site của vovisoft.com cĂ³ thể

> thấy software hoĂ¡n chuyển chữ Việt khĂ´ng dấu qua chữ Việt cĂ³ dấu.

> TĂ´i cĂ³ vĂ o tìm nhÆ°ng khĂ´ng thấy.

> Vậy Vinh xem lại   cho tĂ´i cĂ¡i link dẫn tá»›i software nĂ y nha.

> Cảm ơn Vinh.

> Trần TÆ° Bình

 

Để đọc đoạn email biến dạng trên, ta làm vài bước như sau:

 

-         Khởi động WinVNKey. ( Tải xuống từ http://winvnkey.sf.net )

-         Chọn bôi đen [select] đoạn email biến dạng.

-         Nhấn thả phím Ctrl 2 lần, xong đè chuột phải

-         WinVNKey sẽ hiện thị bảng tŕnh đơn (menu) như H́nh 3.

-         Chọn “E6. Sửa các chữ biến dạng trong email”.

-         Tức th́ sau vài giây, toàn bộ đoạn email bôi đen trên sẽ được phục hồi lại dạng tiếng Việt nguyên thủy và hiển thị trong một cửa sổ tŕnh duyệt mới.

-         Nếu có một số chữ không hoán chuyển được, ta có thể lặp lại quá tŕnh hoán chuyển vừa rồi nhưng chọn menu E5.

 

 

H́nh 3: Bảng tŕnh đơn của WinVNKey sau khi nhấn Ctrl 2 lần và đè chuột phải.

 

Chú ư rằng menu E5 (hoặc E6) cũng có thể dùng để sửa lại email có những kư tự h́nh vuông như trong H́nh 4. Sau khi hoán đổi, ta sẽ được H́nh 5.

 

 

H́nh 4:  Yahoo Email bị lỗi ô vuông khi hiển thị một số mẫu tự Việt.

 

 

H́nh 5:  Email sau khi sửa xong được hiển thị ở một cửa sổ tŕnh duyệt mới.

 

C. HOÁN ĐỔI DẠNG CHỮ HOA/THƯỜNG

 

WinVNKey có thể hoán đổi dạng chữ hoa/thường, chữ hoa đầu câu, chữ hoa đầu từ, cho văn bản được viết bằng bất cứ bảng mă nào trong số gần 100 bảng mă (bộ chữ) mà WinVNKey hỗ trợ: Unicode, VISCII, ABC, VNI, VPS, v.v. Muốn vậy, trước khi hoán đổi, ta phải chọn lựa đúng bảng mă ở trang Chính.

 

Microsoft Word cũng có chức năng hoán đổi Unicode dạng chữ hoa/thường [Format > Change Case] nhưng chỉ áp dụng cho các chữ viết theo lối dấu rời (composed characters). Khi gặp chữ Việt Unicode dựng sẵn (precomposed characters), Microsoft giữ nguyên không hoán đổi ngoại trừ khi chữ đó trùng với những chữ dùng ở Tây Âu (như đ, à, á, ă, è, é, ù, ú, …). Chẳng hạn, khi chọn đổi sang chữ hoa, Microsoft Word sẽ đổi cụm chữ "Hoán đổi" thành ra "HOÁN ĐổI". Nếu gặp văn bản viết bằng các bảng mă Việt cũ (như ABC, VPS, …) Microsoft Word sẽ hoán đổi sai v́ nó không hiểu những bảng mă này.

 

Trong khi đó, WinVNKey cũng có đầy đủ chức năng hoán đổi Unicode dạng chữ hoa/thường y hệt như Microsoft Word (nghĩa là hỗ trợ tất cả các ngôn ngữ trên thế giới). Ngoài ra WinVNKey c̣n vượt trội hơn Microsoft Word ở những điểm sau đây:

 

-         Hỗ trợ cho tất cả chữ Việt Unicode dạng dựng sẵn.

-         Hỗ trợ cho tất cả văn bản viết bằng bảng mă Việt cũ như ABC, VPS, v.v.

-         Khả năng hoán đổi hoa/thường của WinVNKey có thể hoạt động với bất kỳ editor nào (như Word, Wordpad, Notepad, Email, browser, v.v.) chứ không phải bị giới hạn trong Microsoft Word mà thôi.

 

Sau đây là cách hoán đổi bằng WinVNKey:

 

-         Khởi động WinVNKey. ( Tải xuống từ http://winvnkey.sf.net )  

-         Chọn bảng mă (bộ chữ) ở trang Chính cho phù hợp với bảng mă của văn bản (thông thường là bảng mă Unicode).

-         Chọn bôi đen [select] đoạn văn đó.

-         Nhấn thả phím Ctrl 2 lần, xong đè chuột phải.

-         WinVNKey sẽ hiển thị bảng tŕnh đơn (menu) như H́nh 6.

-         Nhấn một tùy chọn thích hợp (từ A1 đến A5) để hoán chuyển sang chữ hoa/thường, chữ hoa đầu câu, chữ hoa đầu từ, v.v …

 

 

H́nh 6: Bảng tŕnh đơn của WinVNKey sau khi nhấn Ctrl 2 lần và đè chuột phải.

 

Lưu ư:  Nếu văn bản là các trang Web th́ ta phải Sao > Dán [Copy > Paste] vào Microsoft Word hoặc WordPad, v.v… rồi hoán đổi từ nơi này. Lư do là các trang Web không cho phép ta thay đổi chữ (read-only text), ngoại trừ khi các chữ đó nằm trong các hộp chữ cho phép người dùng gơ vào. 

 

 

D. TRA DẤU HỎI NGĂ

 

Khi gơ chữ Việt mà phân vân không biết dùng dấu hỏi hoặc dấu ngă, ta có thể dùng chức năng tra dấu hỏi ngă của WinVNKey.

 

Để tra dấu, ta làm vài bước như sau:

 

-         Khởi động WinVNKey. ( Tải xuống từ http://winvnkey.sf.net )

-         Từ trang Chính, nhấn nút [Chạy > Tra hỏi ngă].

-         WinVNKey sẽ hiển thị bảng “Tra Dấu Hỏi Ngă” như H́nh 7.

-         Chỉ cần gơ một từ Việt với dấu hỏi hoặc ngă tùy ư vào ô chữ rồi nhấn nút "Tra chữ".  WinVNKey sẽ hiển thị một danh sách các từ đơn hoặc phức dùng dấu hỏi hoặc ngă để cho ta chọn lựa.

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 7: Bảng Tra Dấu Hỏi Ngă. 

 

Lưu ư: Ta nên thay đổi phông (font) tương ứng với bảng mă (bộ chữ – charset) mà ta đă chọn ở Trang Chính, bằng cách nhấn nút “Đổi phông”. V́ cả hai hộp nhập và xuất đều dùng bộ chữ ta đă chọn trong "Trang Chính" của WinVNKey. Do đó, ta phải chọn phông thích hợp với bảng mă. Chẳng hạn:

 

-         "Arial" cho bộ chữ Unicode

-         "Sans Serif VISCII 1.1" cho bộ chữ VISCII

-         "Sans Serif ABC" cho bộ chữ TCVN-3 (tức ABC)

-         Phông với tiếp đầu ngữ "VPS" cho bộ chữ VPS

-         Phông với tiếp đầu ngữ "VNI" cho bộ chữ VNI …

 

E. BẢNG KƯ TỰ (CHARACTER MAP)

 

Để thuận tiện cho người dùng, WinVNKey cung cấp Bảng kư tự gồm có hàng vạn kư tự và kư hiệu rất phong phú để ta có thể lấy ra và chèn vào bài viết. Nó tương tự như bảng Symbol của Microsoft Word [Insert > Symbol] nhưng đầy đủ hơn nhiều. Có tất cả hai loại bảng kư tự:

 

-         Bảng kư tự của Microsoft Windows.

-         Bảng kư tự của WinVNKey (gọi là Bàn gơ chữ Unicode).

 

Công dụng của hai bảng kư tự tương tự nhau nhưng Bàn gơ chữ Unicode hỗ trợ nhiều chức năng hơn, đặc biệt là các chức năng truy cập các chữ Hán Nôm.

 

1. BẢNG KƯ TỰ CỦA MICROSOFT WINDOWS

 

Đây là bảng Character Map của Windows mà ta có thể khởi động bằng một trong hai cách sau:

 

-         Từ trang Chính của WinVNKey:  Chạy > Chạy Charmap (xem H́nh 2).

-         Hoặc từ menu: Start > All Programs > Accessories > System Tools > Character Map.

 

WinVNKey sẽ hiển thị bảng Typing Tips (Hướng dẫn gơ) và bảng Character Map như H́nh 8. Dựa theo khung Character Map, ta dễ dàng t́m và lấy ra các kư tự tùy thích.

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 8: Bảng kư tự của Microsoft hiển thị chữ tùy theo phông.

 

2. BÀN GƠ CHỮ UNICODE CỦA WINVNKEY

 

Từ trang Chính của WinVNKey, nhấn nút Chạy > Bàn gơ Unicode, ta sẽ được hộp thoại như H́nh 9.  Muốn chọn chữ nào, ta nhấn chuột lên chữ ấy và nó sẽ tự động xuất hiện trong ô "Chữ cần chép lại". Ta có thể nhấn lên nút "Chép lại" (copy) rồi dán (paste) chữ ấy vào các văn bản khác.

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 9: Bảng kư tự của WinVNKey hiển thị từng vùng mă.

 

Sự khác biệt lớn nhất giữa hai bảng kư tự Microsoft và WinVNKey là số lượng chữ:

 

-         Bảng kư tự của Microsoft chỉ hiển thị khoảng 60 ngàn chữ nằm trong mặt phẳng Unicode cơ bản (tức Mặt phẳng số 0).

-         Bàn Gơ Chữ Unicode của WinVNKey có thể hiển thị khoảng 300 ngàn chữ trong chuẩn Unicode (gồm Mặt phẳng số 0, 1, 2, 3, 14, 15).

 

Bàn Gơ chữ Unicode của WinVNKey cho phép hiển thị từng hệ chữ (script/language) như liệt kê trong danh sách dropdown của combobox. Mỗi hệ chữ chiếm một vùng mă gồm có một hoặc nhiều trang, mỗi trang gồm 128 chữ.

 

Hàng nút bên phải của H́nh 10 cho phép ta truy cập các trang Unicode nhanh chóng. Mỗi lần nhấn nút dấu cộng hoặc dấu trừ, ta sẽ lật tới hoặc lật lui một hệ chữ. Mỗi lần nhấn mũi tên ốm, ta sẽ lật tới hoặc lật lui một trang. Mỗi lần nhấn mũi tên trung b́nh, ta sẽ lật tới hoặc lật lui 8 trang. Mỗi lần nhấn mũi tên mập, ta sẽ lật tới hoặc lật lui 64 trang.

 

Nếu biết mă số của chữ cần t́m, ta có thể dùng menu như H́nh 9 bằng cách nhấn nút [Hệ chữ > Truy cập chữ]. WinVNKey sẽ hiển thị khung Nhập mă số (H́nh 10), ta nhập mă số vào th́ chữ cần t́m sẽ hiện ra trong Bàn Gơ Chữ Unicode.

 

 

H́nh 10: Khung Nhập mă số nếu biết mă số của chữ cần t́m.

 

 

F. HOÁN CHUYỂN MĂ PHÔNG TIẾNG VIỆT

 

1. TẠI SAO CẦN CHUYỂN MĂ TIẾNG VIỆT

 

Hiện nay, đa số chúng ta và hầu như mọi trang mạng Việt ngữ đều dùng phông Unicode để gơ chữ Việt. Lư do v́ Unicode là mă chuẩn quốc tế, nó hỗ trợ chữ Việt và được cài đặt ngay trong Windows. Từ hệ điều hành Windows 98 SE trở đi đều có hỗ trợ hệ thống phông Unicode. Khi soạn thảo bằng phông mă Unicode, người ta có thể đọc được chữ Việt tại bất kỳ nơi nào trên thế giới, miễn là máy tính đó có hỗ trợ Unicode. Các phông chuẩn của Unicode là: Times New Roman, Arial, Tahoma, Verdana, …

 

Tuy nhiên các phông mă Unicode không hỗ trợ chữ Việt một cách đa dạng như chữ của các nước Âu Mỹ. Để việc in ấn chữ Việt được mỹ thuật hơn, các tờ báo, nhà xuất bản, … vẫn ưa dùng các loại phông của các bảng mă khác. Chẳng hạn như:

 

- Các phông mă TCVN (ABC) có dạng .Vn (dấu chấm ở trước, sau đó đến chữ Vn). Vd: .VnTimes, .VnArial, ...

- Các phông mă VISCII có chữ VI ở trước. Vd: VI Phong Lan, VI Thuy Tien, …

- Các phông mă VNI có chữ VNI ở trước. Vd: VNI Times, VNI Helve, …

- Các phông mă VPS có chữ VPS ở trước. Vd: VPS Times, VNI Long An, …

 

Các văn bản chữ Việt soạn thảo bằng các bảng mă cũ như TCVN (ABC), VISCII, VNI, VPS, v.v. sẽ không thể hiển thị đúng được nếu ta không cài đặt các phông tương ứng của các mă trên vào máy tính. Bảng mă VNI được sử dụng rộng răi ở miền Nam và bảng mă TCVN (ABC) được ưa chuộng ở miền Bắc.  C̣n ở hải ngoại th́ sử dụng nhiều loại bảng mă như VNI, VISCII, VPS.

 

Chính v́ có nhiều bảng mă Việt Nam khác nhau, mỗi nơi lại sử dụng các bảng mă khác nhau, dẫn đến t́nh trạng không đọc được các văn bản từ trong Nam gởi ra Bắc, hoặc từ trong nước gởi ra hải ngoại v́ không có phông đúng. Từ đó có nhu cầu cần hoán chuyển văn bản sang bảng mă mà máy ḿnh đang có th́ mới đọc được. Đó cũng là một trong những mục tiêu của WinVNKey.

 

WinVNKey có thể hoán chuyển bảng mă cho văn bản trơn (plain text) và văn bản định dạng RTF (rich text format).

 

Văn bản trơn là văn bản chỉ gồm có những chữ mà ta gơ vào, chẳng hạn như văn bản do Notepad lưu trữ hoặc do Word, Wordpad lưu trữ ở dạng text.  Nếu mở văn bản này ra bằng Notepad, ta chỉ thấy có nội dung (tức là chữ mà ta gơ vào văn bản) mà không thấy có dữ liệu về phông và định dạng.

 

Văn bản định dạng RTF là văn bản vừa chứa nội dung lẫn dữ liệu về phông và định dạng (màu sắc, đậm lợt, cỡ chữ, loại chữ nghiêng, đậm, v.v.). Nếu mở văn bản này ra bằng Notepad, ta sẽ thấy có rất nhiều cụm chữ lạ không phải là những chữ mà ta đă gơ vào, thỉnh thoảng xen kẻ một số chữ nội dung. Những cụm chữ lạ này chính là những dữ liệu nói về phông và định dạng của các chữ trong văn bản.

 

Chuyển mă văn bản trơn là thay đổi bảng mă của các chữ nội dung trong văn bản mà thôi. C̣n chuyển mă văn bản định dạng RTF là một việc phức tạp hơn: thay đổi bảng mă của nội dung, thay đổi tên phông nhưng bảo toàn kiểu phông: màu sắc, đậm lợt, cỡ chữ, loại chữ nghiêng, đậm, v.v.

 

2. CHUYỂN MĂ VĂN BẢN TRƠN

 

Khi ta mở một tệp (file), chọn một đoạn văn nào đó rồi bôi đen và nhấn CTRL-C là ta đă copy đoạn văn đó vào trong bộ nhớ; vùng này gọi là clipboard hay bảng ghi tạm. Như vậy, văn bản có thể được chứa trong tệp, trên đĩa cứng hoặc chứa trong bộ nhớ clipboard. WinVNKey có khả năng đổi bảng mă của văn bản trơn khi nó nằm trong tệp hoặc trong clipboard.

 

a. Chuyển mă từ tệp

 

Để chuyển mă nguyên cả tệp văn bản trơn, ta phải lưu trữ văn bản ở dạng *.txt. Các word processors đều hỗ trợ lưu trữ ở nhiều dạng, trong đó dạng *.txt là dạng văn bản trơn: [Word Document (*.doc) > File > Save As > Plain Text (*.txt)]. Một số editor chỉ cho phép lưu trữ ở một dạng duy nhất là dạng văn bản trơn như Notepad.  

 

  Đă biết mă của văn bản nguồn

 

Ví dụ: Ta có một tệp văn bản trơn, là câu ca dao về ơn nghĩa cha mẹ, mà ta đă biết là gơ bằng bảng mă (bộ chữ) VIQR.

 

 

H́nh 11:  Văn bản viết dưới dạng VIQR (c̣n gọi là VietNet). 

 

Tệp này ta đặt tên là ChaMe.txt và chứa trong thư mục (directory) C:\CaDao.

 

Nay ta muốn chuyển mă tệp này qua mă Unicode và lưu giữ (save) nó dưới tên tệp tương tự trong một ngăn tiểu thư mục (subdirectory) khác. Ta làm các bước sau đây: 

 

 

H́nh 12:  Hoán chuyển văn bản trơn.

 

1.     Khởi động WinVNKey. ( Tải xuống từ http://winvnkey.sf.net )

2.     Từ Trang Chính, nhấn nút [Chạy > Hoán chuyển].

3.     WinVNKey sẽ hiển thị bảng Hoán Chuyển như H́nh 12, ta điền thông số thích hợp vào ô “Tệp nguồn” và ô “Tệp đích” ở trang “Văn Bản Trơn”.

4.     Trong hàng “Văn bản nguồn”, chọn [Tệp] và [3.VIQR (Vietnet)] v́ tệp nguồn ở mă VIQR.

5.     Trong hàng “Văn bản đích”, chọn [Tệp] và [4.Unicode] v́ ta muốn chuyển tệp qua mă Unicode.

6.     Trong nhóm “Tệp nguồn”, nhấn nút có h́nh mở tệp Your browser may not support display of this image. để đến thư mục và chọn đúng tệp nguồn.

7.     Trong nhóm “Tệp đích”, chọn tùy chọn [Cùng tên tệp, khác tên tiểu thư mục] theo cách như H́nh 13:

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 13: Chọn cách tạo ra tệp đích.

 

(WinVNKey sẽ tự động điền vào ô “Thư mục” và ô “Tên tệp” ở nhóm “Tệp đích”. Nếu ta không thích các tên tệp và tên thư mục mà WinVNKey điền vào th́ ta có thể sửa chúng lại theo ư riêng của ta).

 

8.     Nhấn nút “Hoán chuyển” để chuyển mă.

9.     Xem thông tin kết quả trong hộp “Kết quả”.

10.                  Khi chữ hiện ra là “xong”, ta có thể xem lại kết quả chuyển mă ở tệp ChaMe.txt bằng cách nhấp mũi tên ở chữ màu xanh “Tên tệp”. Tệp ChaMe.txt sẽ hiện ra như H́nh 14:

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 14: Kết quả hoán chuyển văn bản dạng VIQR sang Unicode.

 

  Không biết mă của văn bản nguồn

 

WinVNKey có thể tự đoán được mă của văn bản nguồn. Cũng cùng ví dụ tệp ChaMe.txt ở trên, nếu ta không biết chắc chắn mă của văn bản nguồn là mă ǵ, ở bước thứ 4, ta có thể chọn ["0. Tự động đoán bộ chữ ”] ở hàng “Văn bản nguồn” như H́nh 15: 

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 15:  Nhờ WinVNKey đoán bảng mă nguồn.

 

Sau đó, ta nhấn nút “Hoán chuyển”, hộp “Kết quả” sẽ cho thấy kết quả đoán bảng mă và kết quả chuyển mă. 

 

Nếu kết quả chuyển mă bị sai, ta có thể nhấn lên cụm chữ xanh "Kết quả" để xem chi tiết của việc đoán mă. Ta sẽ thấy danh sách các bảng mă được liệt kê dựa theo số lượng chữ sai chính tả từ ít lỗi nhất đến nhiều lỗi nhất. Bảng mă được chọn chính là bảng mă đầu tiên có ít chữ sai chính tả nhất. Trong trường hợp có nhiều bảng mă đồng hạng (có cùng số chữ sai chính tả), trên lư thuyết ta có thể chọn bất cứ bảng mă nào làm bảng mă nguồn cũng được.   

 

Nếu việc chọn bảng mă đầu tiên này cho ra kết quả hoán chuyển sai, ta hăy hoán chuyển lại. Lần này, ta chọn bảng mă nguồn là bảng mă thứ nh́ (có ít lỗi thứ nh́) chứ không nên chọn "0. Tự động đoán bộ chữ”.  Cứ tiếp tục quá tŕnh này chừng một vài lần, ta sẽ có kết quả chuyển mă đúng.

 

b. Chuyển mă từ clipboard bằng hộp thoại Hoán Chuyển

 

Nếu ta chỉ có nhu cầu chuyển mă một đoạn văn bản mà thôi, cách tốt nhất là copy đoạn văn bản đó vào clipboard rồi dùng chức năng chuyển mă từ Clipboard. Chức năng này chỉ thuần túy hoán chuyển mă của các chữ mà gạt bỏ tất cả các thông tin về định dạng, nghĩa là chỉ hoán chuyển nội dung mà thôi. Do đó, ta có thể chuyển mă trên từng đoạn văn bản của tệp ở bất cứ dạng nào: *.doc, *.txt, Notepad, v.v…

 

Ví dụ: Tôi mới mua máy vi tính. Trong máy có Microsoft Word và chỉ có các phông của mă Unicode (như Arial, Tahoma, Times New Roman …); chứ chưa tải xuống phông của các mă tiếng Việt nào khác, ngoài Unicode. Nay bạn tôi gởi cho tôi một bài ca dao tệp Hoa sen.doc gơ trên Microsoft Word và gởi qua email ở bản đính kèm (Attachment). Khi mở tệp ở Attachment ra, tôi thấy như H́nh 17:

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 16: Văn bản không đọc được v́ dùng phông không đúng với bảng mă.

 

Tôi không biết bài ca dao trên được bạn tôi gơ bằng bảng mă ǵ, nên để đọc được cũng như để lưu giữ bài ca dao ở mă Unicode, tôi làm các bước như sau:

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 17: Hoán chuyển văn bản nằm trong clipboard.

 

1.     Trong Microsoft Word, chọn bôi đen văn bản rồi copy [Select All > Copy] th́ toàn bộ văn bản sẽ được đưa vào bộ nhớ bảng ghi tạm (clipboard).

2.     Khởi động WinVNKey.

3.     Từ Trang Chính, nhấn nút [Chạy > Hoán chuyển].

4.     WinVNKey sẽ hiển thị bảng Hoán Chuyển, ta chọn thông tin thích hợp cho hàng “Văn bản nguồn” và hàng “Văn bản đích” ở trang “Văn Bản Trơn” như H́nh 17 ở trên.

5.     Nhấn nút “Hoán chuyển”.

6.     Xem kết quả chuyển mă trong hộp “Kết quả”.

7.     Trở lại Microsoft Word, chọn [Edit > Paste] để dán toàn bộ văn bản vừa được chuyển mă ở bảng ghi tạm trở lại MS Word. Kết quả như H́nh 18:

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 18: Văn bản sau khi copy trở lại từ clipboard.

 

Lưu ư: Trong bước 1, ta có thể chọn bôi đen chỉ một phần của tệp. Ta cũng có thể dùng [Cut] thay v́ [Copy].

 

c. Chuyển mă từ clipboard bằng bảng tŕnh đơn (menu)

 

Phương pháp chuyển mă từ clipboard vừa tŕnh bày ở trên tương đối mất thời giờ v́ phải thông qua hộp thoại Hoán Chuyển Văn Bản Trơn. WinVNKey hỗ trợ một phương pháp hoán chuyển rất nhanh như sau:

 

 

H́nh 19: Bảng tŕnh đơn của WinVNKey sau khi nhấn Ctrl 2 lần và đè chuột phải.

 

1.           Khởi động WinVNKey.

2.           Chọn bôi đen [select] một đoạn văn bản.

3.           Nhấn thả phím Ctrl hai lần.

4.           Đè chuột phải để hiện ra menu hoán chuyển như H́nh 19.

5.           Rồi nhấn chuột lên menu hoán chuyển B (H́nh 19).

6.           Kết quả hoán chuyển sẽ lập tức thay thế đoạn chữ bôi đen mà ta không cần phải dán (paste) ǵ cả.

 

Đôi khi ta chỉ muốn đổi để xem thử kết quả mà thôi chứ không muốn kết quả hoán chuyển thay thế đoạn chữ bôi đen. WinVNKey đă tiên liệu trường hợp này và cung cấp menu E1.  Cụ thể trong 5 bước kể trên, bước (4) và (5) được thay thế như sau:

 

(4)  Rồi nhấn chuột lên menu hoán chuyển E1 (xem H́nh 19)

(5)  Kết quả hoán chuyển sẽ được chứa trong một tệp nháp và hiển thị bằng Notepad.

 

d. Chuyển mă từ clipboard bằng phím nóng

 

Nếu để ư nh́n menu hoán chuyển ở H́nh 20, ta sẽ thấy như sau:

 

- Menu B có shortcut <CTRL-C> <CTRL> <B>, nghĩa là nhấn CTRL-C để copy, rồi nhấn thả phím Ctrl một lần, xong nhấn phím B (đừng nhấn phím Shift).

- Menu E1 có shortcut <CTRL-C> <CTRL> <D>, nghĩa là nhấn CTRL-C để copy, nhấn thả phím Ctrl một lần, xong nhấn phím D (đừng nhấn phím Shift).

 

Tóm lại, thay v́ dùng chuột, ta có thể dùng phím nóng như sau: 

 

i. Để hoán chuyển và thay thế trực tiếp trong văn bản:

 

·        Chọn bôi đen một đoạn văn bản

·        Nhấn chuỗi phím <CTRL-C> <CTRL> <B>

 

ii. Để hoán chuyển và hiển thị trong tệp nháp:

 

·        Chọn bôi đen một đoạn văn bản

·        Nhấn chuỗi phím <CTRL-C> <CTRL> <D>

 

 

3. HOÁN CHUYỂN PHÔNG CHO VĂN BẢN ĐỊNH DẠNG RTF (Rich Text Format)

 

WinVNKey có khả năng hoán chuyển văn bản RTF từ nhiều phông nguồn sang nhiều phông đích khác nhau. Khi WinVNKey hoán chuyển phông, nó cũng tự động đổi luôn bảng mă (bộ chữ) của phông nguồn sang bảng mă của phông đích mà không cần người dùng làm công việc chuyển mă.

  

Chức năng hoán chuyển văn bản RTF của WinVNKey có đặc điểm là bảo toàn kiểu phông, màu sắc, đậm lợt, cỡ chữ, loại chữ nghiêng, v.v. của văn bản nguồn.

 

Để hoán chuyển văn bản RTF, ta phải lưu trữ (save) văn bản ở dạng *.rtf. Cách lưu trữ: [Word Document (*.doc) > File > Save As > Rich Text Format (*.rtf)].

 

Ví dụ: Một nhà xuất bản có một tệp văn bản “Tuyển Tập Truyện Ngắn” (Tuyen Tap Truyen Ngan.doc) viết bằng MS Word Document với nhiều phông của Unicode hoặc VPS, hoặc TCVN khác nhau, kích cỡ khác nhau, màu sắc khác nhau. Nay muốn đổi sang phông VNI để in thành sách v́ từ lâu đă hệ thống in ấn đă quen dùng phông chữ VNI, nhà xuất bản này có 3 chọn lựa như sau:

 

(a) Mở tệp nguyên thủy ra, copy từng đoạn một, hoán chuyển mă, rồi dán (paste) trở lại. Phương pháp này đă được mô tả ở mục F.2.c và F.2.d.i  trên.

 

(b) Hoặc lưu trữ (save) văn bản ở dạng *.txt rồi đổi từ văn bản trơn qua mă VNI, xong tự ḿnh khôi phục lại định dạng.

 

Khi lưu trữ văn bản ở dạng *.txt, tất cả thông tin về định dạng sẽ mất đi, chỉ c̣n nội dung văn bản mà thôi. Muốn phục hồi lại định dạng, ta phải tự làm lại từ đầu một cách thủ công: dùng Microsoft Word để mở văn bản, tự điều chỉnh lại định dạng, màu sắc, kiểu chữ sao cho giống với văn bản gốc, rồi cuối cùng lưu trữ văn bản ở dạng *.doc và in ra giấy. 

 

(c) Hoặc lưu trữ văn bản ở dạng *.rtf rồi nhờ WinVNKey đổi sang phông VNI.

 

Sau khi đổi xong, văn bản mới sẽ hầu như giống hệt văn bản nguồn. Ví dụ nếu văn bản nguồn dùng phông Times New Roman hoặc VPS-Times th́ văn bản đích sẽ tự động được đổi qua phông VNI-Times v́ phông này gần giống phông Times New Roman hoặc VPS-Times. Có tinh mắt mới nh́n ra sự khác biệt giữa các phông VNI-Times, VPS-Times và Times New Roman. 

 

Nếu nhà xuất bản chọn cách (c) th́ phải làm các bước như sau:

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 20: Hộp thoại hoán chuyển văn bản định dạng RTF. 

1.     Dùng Microsoft Word để mở tệp “Tuyển Tập Truyện Ngắn”. Giả sử tệp này là “Tuyen Tap Truyen Ngan.doc” nằm trong thư mục (directory) “C:\Download”.

2.     Lưu trữ tệp này ở dạng *.rtf [Word Document (*.doc) > File > Save As > Rich Text Format (*.rtf)].

3.     Từ Trang Chính WinVNKey, chọn [Chạy > Hoán chuyển]. WinVNKey sẽ hiển thị bảng Hoán Chuyển như H́nh 20.

4.     Điền thông số thích hợp vào nhóm “Tệp nguồn” và nhóm “Tệp đích” ở trang “Văn Bản RTF” như h́nh này. 

5.     Trong nhóm “Chọn bảng đổi phông - Bảng”, chọn [Đổi sang phông VNI] v́ ta muốn chuyển tệp qua phông VNI.

6.     Trong nhóm “Tệp nguồn”, nhấn nút có h́nh mở tệp Your browser may not support display of this image. để đến thư mục và chọn đúng tệp nguồn.

7.     Trong nhóm “Tệp đích”, chọn tùy chọn [Cùng tên tệp, khác tên tiểu thư mục] theo H́nh 21 như sau:

 

Your browser may not support display of this image.

 

H́nh 21:  Chọn thư mục cho tệp đích.

 

(WinVNKey sẽ tự động điền vào ô “Thư mục” và ô “Tên tệp” ở nhóm “Tệp đích”. Nếu ta không thích các tên tệp và tên thư mục mà WinVNKey điền vào th́ ta có thể sửa chúng lại theo ư riêng của ta).

 

8.     Nhấn nút “Hoán chuyển” để chuyển phông.

9.     Xem thông tin kết quả trong hộp “Kết quả”.

10.                        Khi chữ hiện ra là “xong”, ta có thể xem lại kết quả chuyển phông ở tệp “Tuyen Tap Truyen Ngan.rtf” bằng cách nhấp mũi tên ở chữ màu xanh “Tên tệp”.

11.                        Sau cùng, lưu giữ tệp này ở dạng nguyên thủy *.doc [Rich Text Format (*.rtf) > File > Save As > Word Document (*.doc)].

 
 

Từ ví dụ trên, ta có thể chuyển từ phông này sang phông khác một cách dễ dàng, chẳng hạn ta có bài viết trong máy dùng phông chữ VISCII, TCVN, VPS, VNI, … ta có thể đổi sang phông của Unicode rồi đưa lên mạng một cách rất nhanh chóng.

 

Nói chung, chức năng hoán chuyển văn bản RTF của WinVNKey rất phong phú.  Trên đây chỉ một ví dụ căn bản mà thôi. Muốn biết chi tiết, ta xem thêm phần “Hướng dẫn” ở trong khung “Đổi Phông RTF” [Trang Chính WinVNKey > Chạy > Hoán chuyển > Văn bản RTF > Bảng > Mũi tên màu đen kế chữ Bảng].

 

Cần nói thêm, có sự khác biệt giữa các phần mềm khác và WinVNKey về hoán chuyển văn bản RTF.

 

Các phần mềm khác: Coi toàn bộ văn bản được viết theo 1 bảng mă duy nhất, thí dụ là VNI.  Rồi tiến hành đổi mă, xong đổi tên fonts. V́ lư do này, nếu tệp nguồn có chứa nhiều bảng mă (có đoạn dùng VNI, có đoạn dùng VPS, có đoạn dùng ABC, có đoạn dùng Unicode, v.v.) th́ các phần mềm này không đổi được.

 

WinVNKey: Ta không cần chọn bảng mă nguồn và bảng mă đích. Ta có thể dùng nhiều loại phông/bảng mă khác nhau trong tệp nguồn (có nghĩa là có thể có một số cụm chữ là VNI, một số cụm chữ khác là VPS, v.v.).

 

Ta có thể quyết định tên phông đích. Thí dụ, khi đổi ra phông Unicode, ta có thể chọn như sau:

 

·        Tất cả phông nguồn tựa tựa như Courier (VISCII phông Minh Quan, VNI phông Aptima, VPS phông x nào đó, v.v.) ta có thể chọn đổi ra Courier New.

·        Tất cả phông nguồn tựa tựa như Times (VISCII phông VI Times, VNI phông VNI-Times, VPS phông x nào đó giống Times, …) ta có thể chọn đổi ra Times New Roman.

tương ứng trên máy tính đó. Các font Unicode chuẩn là: Times New Roman, Arial, Tahoma, Ve

G. KẾT LUẬN

 

Ngoài các chức năng đặc biệt được tŕnh bày ở trên, WinVNKey c̣n nhiều chức năng đa dạng khác. Muốn t́m hiểu các chức năng này, khi chạy WinVNKKey, chỉ cần nhấn các chữ màu xanh (hyperlinks) liên hệ để được giải thích tỉ mỉ.

 

WinVNKey là phần mềm gơ chữ Việt và các ngôn ngữ khác trong môi trường Windows do nhóm thảo chương TriChlor tại Hoa-Kỳ thực hiện từ năm 1992. Kể từ phiên bản 4.x.x trở đi, TS Ngô Đ́nh Học đă nâng cấp WinVNKey lên thành bộ gơ đa ngữ. WinVNKey chạy trên Windows NT/2K/XP/2003/Vista.

 

Riêng những ai chưa thạo dùng máy vi tính, có thể đọc thêm bài “Hướng dẫn cấp tốc phần mềm gơ WinVNKey” ở http://chuvietnhanh.sf.net . Bài này hướng dẫn cách hạ tải, cài đặt WinVNKey vào máy, cách chọn các chức năng thường dùng trong WinVNKey.

 

 

****************************************************************************

 

PHỤ LỤC

 

Vài điều căn bản về

QUẢN LƯ PHÔNG TIẾNG VIỆT CHO WINDOWS

 

(Phần Phụ Lục được viết phỏng theo Lê Hoàn – Mediazone) 

 

1.                 Bao nhiêu phông th́ đủ dùng?

2.                 Cách cài thêm phông chữ.

3.                 Cách bỏ bớt phông chữ.

 

 

1. Bao nhiêu phông th́ đủ dùng?

 

Việc cài đặt phông cho Windows nhiều hay ít tùy vào nhu cầu của người dùng, nhưng số lượng quá lớn cũng sẽ làm ảnh hưởng đến tốc độ làm việc của Windows. Đối với đa số người dùng, số lượng phông cơ bản được Windows cung cấp sẵn là đủ dùng, không cần phải cài đặt thêm.

 

Tuy nhiên, một số phần mềm gơ tiếng Việt hay đồ họa khi cài đặt sẽ tự động bổ sung thêm rất nhiều phông vào Windows, và việc cài đặt các bộ phông tiếng Việt với đủ loại bảng mă (ABC, VISCII, VNI, VPS, BK, …) cũng làm tăng đáng kể tổng số phông. Để giảm bớt số lượng phông của Windows, bạn có thể thực hiện theo các nguyên tắc sau:

 

-     Để đọc văn bản tiếng Việt: Ta chỉ cần cài một phông đại diện cho một bảng mă tiếng Việt là bạn đủ khả năng đọc được tất cả văn bản tiếng Việt, thí dụ: chỉ cần cài một phông cho bảng mă VNI 1 byte, một phông cho bảng mă VNI 2 byte là có thể đọc được tất cả văn bản được soạn thảo bằng phông VNI mà không cần cài cả bộ phông VNI với hàng trăm kiểu phông khác nhau.

 

-     Để in văn bản tiếng Việt: Bạn nên cài một bộ phông chuẩn có nhiều kiểu phông để phục vụ in ấn. Khi cần in văn bản được soạn với các bộ phông tiếng Việt khác, bạn nên hoán chuyển qua phông/mă của bộ phông chuẩn rồi tùy chọn kiểu phông phù hợp với kiểu phông nguồn trước khi in là xong.

 

-     Đối với phông tiếng Anh: Nếu ta không có nhu cầu chế bản chữ in th́ không cần cài thêm bất cứ phông nào của các ứng dụng ngoài các phông chữ của Windows. 

 

2. Cách cài thêm phông chữ.

 

Ta nhấn chuột: Start > chọn Control Panel > nhấn 2 lần lên biểu tượng Fonts.

Trong cửa sổ Fonts, ta nhấn vào: File > Install New Font ... 
T́m đường dẫn đến thư mục chứa phông cần cài đặt rồi chọn phông muốn cài đặt bằng cách nhấp chuột vào phông đó (giữ phím Ctrl nếu muốn chọn nhiều phông khác nhau) sau đó nhấn vào nút OK là phông sẽ được cài đặt. 
 

 3. Cách bỏ bớt phông chữ.

 

Ta nhấn chuột: Start > Control Panel > nhấn 2 lần lên biểu tượng Fonts.

Trong cửa sổ Fonts, ta bấm nút cuối cùng bên phải của thanh công cụ để chọn kiểu liệt kê chi tiết (Details). Ta có thể nhấn 2 lần vào tên Fonts để xem kiểu chữ của nó như thế nào, và nếu có những phông ta không cần đến, có thể chọn xóa nó đi nhưng chú ư những điểm sau:

 

-     Không được xóa các phông có biểu tượng chữ A màu đỏ và chữ O màu xanh.

-     Chỉ nên xóa những phông có biểu tượng chữ TT và không trùng ngày với các phông cơ bản khi cài Windows.

 

 

© Trần Tư B́nh & TS. Ngô Đ́nh Học (Web: Chữ Việt Nhanh, WinVNKey).

Email: tubinhtran@gmail.com

 

Chú ư: Bài này chỉ là phiên bản sơ lược, thích hợp cho đa số người dùng mới tiếp xúc với WinVNKey. Nếu muốn t́m hiểu sâu hơn hoặc muốn khám phá các chức năng cao cấp hơn th́ hăy đọc bài T́m hiểu một số chức năng đặc biệt của phần mềm gơ WinVNKey ” ở trang Chữ Việt Nhanh http://chuvietnhanh.sf.net (phần Bài Đọc Thêm).

 

 

Về Trang Chính

Ch Vit Nhanh