Có 3 qui ư= 899;c:

=

(*) Gõ dấu thanh ở cuối từ hoặc ngay sau nguyên âm đều được.<= /o:p>

Ba phần trên có tất cả 13 qui ước gõ tắt. Chúng được nhiều người biết đến vì những người đi trước đã nêu ra khi= bàn về vấn đề cải tiến chữ quốc ngữ.

D. Vần “Nguyên âm ghép + ch= 919; cái”

Đây là phần cuối cùng nhưng quan trọng nhất vì nó trình bày cách g&otil= de; tắt có hệ thống cho 52 vần, vốn có 3 hoặc 4 chữ cái, xuống còn 2 chữ cái mỗi vần.

Tiếng Việt hiện có tất cả 57 vần “Ng= uyên âm ghép + chữ cái”.

Trong đó, 5 vần: oong, oanh, uênh, oach, uêch đã được gõ tắt là oog= , oah, uêh, oak, uêk như vừa trình bày ở trên (xem ví dụ phần II.C).    

Còn lại 52 vần:

=

Trong đó có:

- Các nguyên âm ghép: oă= ;, uâ, oe, iê hay yê, oa, uơ, uô, ươ, uyê.

- C&aacut= e;c chữ cái cuối: t, p, c, n, m, ng, i hay y, o hay u= .

&nbs= p;

52 v̐= 7;n nầy được gõ tắt còn 2 chữ cái cho mỗi vần, bằng cách:

- R&uacut= e;t gọn nguyên âm ghép còn một nguyên âm. Và

- Thay chữ cái cuối bằ= ;ng một chữ cái khác.

Rút gọn nguyên âm ghép còn một nguyên âm. Có 9 qui ước và 1 ngo̐= 1;i lệ:

• Ă =3D oă 

• Â =3D uâ  <= /p>

• E =3D oe 

• I =3D iê, yê

• <= span style=3D'color:red'>O =3D oa ………… (Ngoại lệ: A =3D oa cho vần “oay”)            &nbs= p;            &= nbsp;           &nbs= p;            &= nbsp;           

• <= span style=3D'color:red'>Ơ =3D uơ 

• U =3D uô

• Ư =3D ươ 

• Y =3D= uyê

Thay chữ cái cuối bằng một chữ cái khác. Có 8 qui ước:

• D =3D= t

• F =3D= p

• S =3D c

• L =3D n

• V =3D m

• <= span style=3D'color:red'>Z =3D ng

• J =3D= i, y

• W =3D o, u

&nbs= p;

Ráp 9 nguyên âm rút gọn vào 8 chữ cái cuối khác, ta gõ tắt được 52 vần trên mỗi vần chỉ còn 2 chữ cái. Do đó, chỉ cần nhớ 17 qui ước trên, ta dễ d&agrav= e;ng nhớ được 52 vần gõ tắt sau:=

=

Sau đây là ví dụ cho 52 vần gõ tắt trên. Các ví dụ tổng hợp tất cả qui ước gõ tắt ở c&aacut= e;c phần trên để cho thấy nhiều chữ được gõ tắt rất nhanh.

=

=

=

=

III. Bước 3: HẠ TẢI WINVNKEY=

WinVNKey miễn phí. Vào trang nhà WinVNKey http://winvnkey.sf.net= , nhấn chữ “Download”, sẽ hiện ra trang chứa các phiên bản. Ta hãy tải xuống phiên bản mới nhất.=

Những ai chưa thạo máy vi tính, có thể đọc thêm bài hướng dẫn căn bản “Hạ tải Win= VNKey & Gõ chữ Việt” để biết cách hạ tải. Xin xem ở đường dẫn sau: http://vietpali.source= forge.net/binh/HaTaiWinvnkeyVaGoChuViet.htm .

IV. Bước 4: ĐIỀU CHỈNH WINVNKEY ĐỂ CHỈ DÙNG PHƯƠNG PHÁP MỚI

Sau khi nhớ các qui ước gõ tắt và có quyết định dùng 1 trong 2 kiểu gõ dấu: Tubinhtran hoặc Tubinhtran-MS, ta đi̓= 3;u chỉnh vài tùy chọn trong WinVNKey theo hướng dẫn dưới đây. Điều chỉnh xong là có thể bắt đầu gõ tắt.

Lưu ý: Ta phải tắt (exit) bộ gõ tiếng Việt khác khỏi màn hình thì mới dùng được WinVNKey.

Chọn 1 trong 2 kiểu gõ dấu (typing method): Tubinhtran hoặc Tubinhtran-MS.

A. Chọn ki̓= 5;u gõ dấu Tubinhtran

Kiểu gõ dấu Tubinhtran đã được tích hợp sẵn trong WinVNKey. Sau đây l&agra= ve; hướng dẫn cách điều chỉnh WinVNK= ey để dùng phương pháp mới gõ tắt theo kiểu gõ dấu Tubinhtran:

a) Chạy WinVNKey 5.5.444 hoặc mới hơn.

b) Nếu thích giao diện tiếng Việt, nhấn nút Run ở trang Main, xong chọn “Hiển thị chữ Việt”.<= /o:p>

c) Ở trang Chính, chọn như sau:

=

Hình= 2: Trang Chính khi chỉ dùng phương pháp gõ tắt: “C&aac= ute;ch Tubinhtran (có dấu)” và kiểu gõ dấu: “Tubinhtran&= #8221;.

d) Các chữ màu xanh trong khung WinVNKey đều là đường dẫn để xem thêm thông tin liên hệ. Nhấn chuột chữ “Macro” ở Hình 2, sẽ hiện ra khung “Chọn Lựa Macro” > chọn trang “Tệp Macros” > trong hộp nhỏ kế chữ “Trang Macro” chọn “4. Vần Lười: phải gõ ở sau cụm phụ âm Việt” > chọn bôi đen “Cách Tubinhtran (có dấu)”, như hình sau đây.

=

Hình= 3: Khung “Chọn Lựa Macro” khi dùng phương pháp gõ tắt: “Cách Tubinhtran (có dấu)”.

Khi nhấn chọn ô số 6 “Cách Tubinhtran (có dấu)” ở hộp bên trái thì ta sẽ thấy hộp bên phải liệ= ;t kê các macros gõ tắt.

e) Điều chỉnh xong như trên là có thể bắt đầu dùng phương phá= ;p gõ tắt có dấu theo kiểu gõ dấ= ;u đã chọn: Tubinhtran.

B. Chọn ki̓= 5;u gõ dấu Tubinhtran-MS

Kiểu gõ dấu Tubinhtran-MS hiện chưa đượ= ;c tích hợp trong WinVNKey nhưng nó sẽ được tích hợp vào phiên bả= ;n chính thức WinVNKey 5.5.463 sắp tới. Sau đây là hướng dẫn cách cài đặt kiểu gõ này vào WinVNKey:<= /o:p>

(Lưu ý: Nếu bạn có khó khăn trong việc cài đặt kiểu gõ dấu Tubinhtran-MS vì không quen với kỹ thuật vi tính thì bạn có thể dùng phi&ecir= c;n bản thử nghiệm WinVNKey 5.5.463, đã t&iacut= e;ch hợp sẵn kiểu gõ dấu Tubinhtran-MS, bằ= ;ng các bước sau: vào http://winvnkey.sf.net > nhấn “Beta Testing” > nhấn “Click here” > tải xuống WinVNKey 5.5.463 > chọn t= rang Chính như Hình 7 > chọn xong là c&oacu= te; thể bắt đầu dùng phương phá= ;p gõ tắt có dấu theo kiểu gõ dấ= ;u đã chọn: Tubinhtran-MS).  

a) Chạy WinVNKey 5.4.444 hoặc m= 899;i hơn.

b) Ở trang chính, chọn c&aa= cute;c tùy chọn như Hình 2 ở trên.

c) Nhấn chuột chữ “Kiểu gõ” màu xanh, sẽ hiện ra bảng “Điều Chỉnh Cách Gõ Chữ Việt” như Hình 4.=

=

Hình 4: Bảng “Điều Chỉnh Cách Gõ Chữ Việt”, kiểu gõ dấu: “Tubinhtran (có dấu)R= 21;.

d) Trong Hình 4, ta có thể= thay đổi để thiết kế cho bất kỳ kiểu gõ nào của riêng mình. Trước tiên ta đặt tên cho kiểu gõ mới theo các bước sau: Nhấn hình tam giác đen kế chữ “Kiểu gõ” > xong nhấn chữ “Lưu trữ dưới tên khác” > sẽ hiện ra = bảng “Đặt Tên Phương Pháp Gõ Chữ” như Hình 5.

=

Hình 5: Bảng “Đặt Tên Phương Pháp Gõ Chữ”.

e) Trong Hình 5, ta gõ tên kiểu gõ của riêng mình cho cả 2 giao diện Vietnamese và English. Nếu ta thích dùng kiểu gõ dấu “Tubinhtran-MS” thì ta gõ hàng chữ “16. Tubinhtran-MS= 221; giống như Hình 5, xong nhấn nút “OK”.

f) Sẽ hiện ra bảng “Điều Chỉnh Cách Gõ Chữ Việt” với tên kiểu gõ Tubinhtran-MS như Hình 6. Trong bảng này, ta thay đổ= ;i như Hình 6, xong ta nhấn nút =  X<= /span> ở góc phía trên là hoàn tất việc cài đặt.

=

Hình 6: Bảng “Điều Chỉnh Cách Gõ Chữ Việt”, kiểu gõ dấu: “Tubinhtran-MS”.<= /o:p>

g) Sau cùng, để dùng phương pháp gõ tắt theo kiểu gõ dấu Tubinhtran-MS, ta chọn tùy chọn ở Trang Chính như Hình 7 sau đây.

=

Hình 7: Trang Chí= nh khi chỉ dùng phương pháp gõ tắt “Cách Tubinhtran (có dấu)” và kiểu gõ dấu “Tubinhtran-MS”.<= /p>

h) Điều chỉnh xong như trên là có thể bắt đầu d&ugrav= e;ng phương pháp gõ tắt có dấu theo kiểu gõ dấu đã chọn: Tubinhtran-MS. =

V. Bước 5: ĐIỀU CHỈNH WINVNKEY ĐỂ ĐÙNG CHUNG PHƯƠNG PHÁP MỚI VỚI T= RANG GÕ TẮT CỦA RIÊNG TA TỰ TẠO

Nếu ta muốn tự qui ước một số từ thường dùng như: |mvt =3D máy vi tính| |vn =3D Việt Nam|, v.v…, ta có thể cài vào trang gõ tắt của riêng ta, có tên như “Thường Dùng= 221;, trong khung “Chọn Lựa Macro”.

Để dùng chung phương pháp gõ tắt với tệp (fil= e) gõ tắt “Th+= 2;ờng Dùng”, ta thực hiện:

a) Làm các bư̕= 9;c như vừa trình bày ở trên trong phần IV.A, chỉ trừ bước IV.A.c là khác. Ở bước IV.A.c, ta chọn lại nh&#= 432; sau: thêm “Từ Lười” vào hộ= ;p Macro, như hình sau đây.

=

Hình= 8: Trang Chính khi kết hợp phương pháp gõ tắt với tệp gõ tắt tự tạo.

(Nếu thích dùng kiểu gõ Tubinhtran-MS mà ta mới cài vào thì đổi ở hộp Kiểu gõ là “Tubinhtran-MS”)

b) Nhấn chuột chữ “Macro” ở hình trên, sẽ hiện ra khung “Chọn Lựa Macro”. Tr= ong khung này, chọn trang “Tệp Macros” > tr= ong hộp nhỏ kế chữ “Trang Macro” chọ= ;n “6. Từ Lười: phải gõ ở đầu cụm chữ…” > chọn bôi đen “Thường dùng”, như hình sau:

=

Hình= 9: Khung “Chọn Lựa Macro” khi kết hợp phương pháp gõ tắt với tệp gõ tắt của riêng ta.

c) Nhấn nút “Bi&ec= irc;n soạn”, ở góc dưới khung “ChN= 85;n Lựa Macro”, sẽ hiện ra khung “Biên soạn Macro Từ Lười” để ta c&agrav= e;i đặt, thêm bớt các qui ước g&otil= de; tắt của riêng ta cho tệp “Từ thường dùng”, như hình sau:

=

Hình= 10: Khung “Biên soạn Macro Từ Lười” = cho tệp gõ tắt “Từ thường dùng”.

Ví dụ, muốn thêm macr= o |mvt =3D máy vi tính| vào tệp “Từ thường Dùng”, ta làm như sau:

- Nhấn nút “Thêm”.

- Gõ macro “mvt” và “máy vi tính” vào= 2 ô dưới đáy.

- Nhấn nút “Nhập vào”. Tức thì, macro |mvt =3D máy vi tính| sẽ thêm vào khung ở trên.

- Sau cùng, nhấn nút X ̖= 3; góc trên để đóng lại và macro sẽ được lưu trữ.=

Điều chỉnh như trên là có thể dùng chung phương pháp gõ tắt với tệp gõ tắt của riêng ta tự tạo.

VI. LỜI CUỐI

• Nếu chỉ thích dùng duy nhất kiểu gõ dấu Tubinhtran-MS (hoặc Tubinhtran) và không dùng phương pháp gõ tắt:

Ta chọn trang Chính WinVNKey nh&#= 432; Hình 7 (hoặc Hình 2) ở trên, chỉ có hai thay đổi như sau.

- Ở hộp “Cách kế= ;t hợp dấu”: Chọn “5. Vần kiểu tự do”.

- Ở hộp “Macro”: Để trống, không chọn gì cả.

• Gõ tắt chữ Việt không dấu: Cách gõ tắt chữ không dấu cũng tương tự cách gõ tắt chữ có dấu. Gõ chữ tốc ký không dấu mà máy tính vẫn hiện ra chữ Việt không dấu trọn vẹn. Xin đọc bài “Cách gõ tắt chữ Việt không dấu” ở trang mạng Chữ Việt Nhanh: http://vietpali.sf.net= /binh để biết chi tiết.

• Cảm tạ: Chân thành tri ân TS. Ngô Đình Học đã tiên phong thiết kế lại các trang macro của WinVNKey hầu tích hợp được các đề nghị của bài viết “Tốc ký chữ Việt”.

• Thời gian: Tốn khoảng nửa giờ để nhớ được toàn bộ qui ước gõ tắt: 30 qui ước + 1 ngoại lệ. Tập gõ m&#= 7897;t vài giờ, bạn sẽ thấy rõ sự hữu hiệu của phương pháp này.

© Trần Tư Bình (Email: tubinhtran@gmail.com= , Web: Chữ Việt Nhanh).